Na een knieoperatie denken veel mensen dat intensief bewegen of zelfs sporten voorgoed verleden tijd is. Beweegcoach en fysiotherapeut Kees Kuijs ziet dat anders. “Gezond ouder worden is topsport bedrijven”, zegt hij. Het verhaal van Lex (72) bewijst dat: van wandelstok naar tennisracket in tien maanden. 

“Gezond ouder worden is topsport bedrijven,” benadrukt Kuijs. “Een topsporter traint urenlang, maar voor ouderen kan vijftien keer door de knie gaan al topsport zijn. Het gaat erom dat je blijft bewegen. Je grenzen leren kennen en ze telkens een beetje verleggen. Anders zakken die grenzen steeds verder omlaag.” Juist daarin ziet Kuijs een grote misvatting: dat ouder worden vooral rustiger aan zouden moeten doen. “Dat mag best op sommige gebieden. Maar lichamelijk is geen enkele leeftijd een vrijbrief om niet meer te bewegen. Sterker nog: juist met het ouder worden bepalen de vitaliteit en zelfstandigheid hoe goed je blijft functioneren.”

Het verhaal van Lex

Een sprekend voorbeeld is Lex, voormalig tennisser en fanatiek speler. Door knieklachten belandde hij op de operatietafel. Na zijn revalidatie liep hij met rollator en wandelstok. Toen Kuijs hem ontmoette, geloofde Lex niet dat hij ooit weer zou kunnen tennissen. “Maar waar een wil is, is een weg,” vertelt Kuijs. “We begonnen met eenvoudige oefeningen, rustig opbouwen. Lex hield zich goed aan het programma en zette door.” “Lex lachte me uit toen ik zei dat we over negen maanden weer op de tennisbaan zouden staan,” vertelt Kuijs. Toch hield Lex zich gedisciplineerd aan de oefeningen. Eerst voorzichtig, later met meer vertrouwen. Na acht maanden haalde hij zijn tennisschoenen uit de kast. Met Kuijs sloeg hij de eerste ballen weer over het net. “Aanvankelijk wat onwennig, maar gaandeweg steeds soepeler. Het was een emotioneel moment: Lex had tranen in zijn ogen.” Hij was weer terug op de baan.

Bewegen als medicijn

Het traject van Lex illustreert waar Kuijs voor staat. “Bewegen is eigenlijk dé oplossing. Natuurlijk moet je leren luisteren naar signalen van je lichaam en spierpijn mag, maar een uitstralende pijn voelt bijvoorbeeld anders en moet je serieus nemen. Daarom is goede begeleiding belangrijk. Je leert voelen wat wel en niet kan.” Voor veel ouderen is bewegen een vorm van zelfvertrouwen terugwinnen. Kuijs ziet dat bij zijn beweegspreekuren in huisartsenpraktijken in Heerlen, Nuth, Landgraaf en Voerendaal. “Mensen krijgen via de huisarts het advies om meer te bewegen, maar weten niet altijd waar te beginnen. Via de persoonlijke begeleiding leer je je kracht letterlijk in je terugpakken.”

Tennis heeft alles in zich

Naast individuele begeleiding startte Kuijs met Tennis Vitaal: fysiatrische training gecombineerd met begeleiding op afstand via Move4Vitality. “Tennis is bij uitstek een sport met kracht, uithoudingsvermogen en handigheid van bewegen. Je reageert op een bal en traint daarmee automatisch coördinatie en evenwicht, iets wat je met wandelen of fietsen minder doet.” 

Deelnemers zijn enthousiast. Geert (72) vertelt: “Door Tennis Vitaal verbeterde mijn motoriek en conditie enorm. Dankzij de grip krijg ik nu makkelijk mijn kousen aan en sta ik sterker op mijn benen.” Ook Ton (69) merkt verschil: “Ik voel me fitter en beweeg makkelijker. Het is niet alleen fysiek, maar ook mentaal winst.”

Grenzen verleggen, met realisme

Toch is het niet voor iedereen te keren naar intensieve sport. “Soms is acceptatie het belangrijkste wat iemand kan leren,” zegt Kuijs. “Maar vaak kan er meer dan men denkt. Het eerste gesprek met een oudere deelnemer begint met luisteren: wat wil je bereiken, wat vind je leuk? Zo bouwen we samen op.”

Kuijs werkt samen met fysiotherapeuten, artsen en sportcoaches. “We zien dat de mensen die blijven bewegen, beter herstellen en langer vitaal blijven.”

Nooit te oud om beter te worden

Voor Kuijs is het mooiste aan zijn werk de momenten waarop mensen zichzelf verrassen. “Lex en ik stonden op die dag op de baan, en hij zei: ‘Ik dacht dat ik dit nooit meer zou kunnen.’ Dat maakt mijn werk waardevol.” Hij besluit: “We hebben in Nederland de neiging om ouderdom te verbinden aan achteruitgang. Ik wil laten zien dat het ook anders kan: ouder worden met beweging is winnen in gezondheid.” Zoals Wim (71) het verwoordt: “Het leven is geen sprint, het is een marathon. En bewegen is de brandstof.”

Artikel in VIA, bijlage van de Limburger.